Sąd Najwyższy
Tłumacz przysięgły wykonuje zawód zaufania publicznego. Prawo nakłada na niego wiele obowiązków, w tym między innymi obowiązek wykonywania zadań ze szczególną starannością i bezstronnością, a także konieczność zachowania tajemnicy zawodowej. Za naruszenie zasad wykonywania zawodu może być on pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej, której zasady określa ustawa. Dotychczas istniały wątpliwości co do trybu rozpoznawania odwołań w tego rodzaju postępowaniach. Rozwiała je uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego.
W tym artykule dowiesz się:
Delikty dyscyplinarne
Zgodnie z ustawą z 25 listopada 2004 roku o zawodzie tłumacza przysięgłego tłumacz przysięgły, który nie wypełnia nałożonych na niego obowiązków lub te obowiązki wykonuje nienależycie lub nierzetelnie podlega odpowiedzialności zawodowej. W szczególności dotyczy to uchybienia obowiązkowi zgłoszenia zmiany danych objętych wpisem na listę, niedokładanie staranności i bezstronności do wykonywania zadań zgodnie z przepisami prawa, naruszenie tajemnicy zawodowej czy niepodnoszenie swoich kwalifikacji. Tłumacz nie może także odmówić wykonania tłumaczeniu na żądanie sądu, prokuratora lub innego organu, chyba że zachodzą ważne przyczyny uzasadniające odmowę. Uchybieniem będzie też nieprowadzenie repozytorium czynności tłumacza oraz nieoznaczanie na poświadczonych tłumaczeniach i odpisach pozycji, pod którą te dokumenty zostały odnotowane w repozytorium, a także brak na nich poświadczenia.
W postępowaniu dyscyplinarnym może być na tłumacza przysięgłego nałożona kara upomnienia, nagany, a także kara pieniężna nie wyższa niż kwota przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Możliwe jest także zawieszenie wobec niego prawa wykonywania zawodu na okres od 3 miesięcy do roku lub pozbawienie go prawa wykonywania zawodu z możliwością ubiegania się o jego ponowne wykonywanie nie wcześniej niż po upływie 2 lat od pozbawienia i to po ponownym złożeniu egzaminu zawodowego. Karalność deliktów dyscyplinarnych ustaje co do zasady z upływem lat trzech od momentu ich popełnienia.
Postępowanie w sprawach dyscyplinarnych tłumaczy
Każdy podmiot, który zlecił tłumaczenie może zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości lub wojewody o wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie wobec tłumacza przysięgłego postępowania dyscyplinarnego. W pierwszej instancji toczy się ono przed dziewięcioosobową Komisją Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych powoływaną w drodze zarządzenia przez Ministra Sprawiedliwości. W sprawach nieuregulowanych we wspomnianej wcześniej ustawie postepowanie prowadzone jest poprzez odpowiednio stosowane regulacji ustawy z 6 czerwca 1997 roku – Kodeks postępowania karnego. Toczy się ono z udziałem osoby, w stosunku do której jest prowadzone, a jej nieusprawiedliwione niestawiennictwo nie wstrzymuje rozpoznania sprawy.
Orzeczenia Komisji Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych zapadają w formie uchwały, która podejmowana jest bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy jej członków. Po przeprowadzeniu postępowania organ te może uniewinnić obwinionego tłumacza od stawianych mu zarzutów, orzec wobec niego karę dyscyplinarną lub umorzyć postępowanie. Warto podkreślić, że tłumacz, przeciwko któremu toczy wytoczono sprawę może ustanowić obrońcę spośród tłumaczy przysięgłych, adwokatów lub radców prawnych.
Od wydanych przez Komisję orzeczeń obwinionemu tłumaczowi oraz podmiotowi, który złożył wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie przysługuje odwołanie. Jeśli Komisja umorzyła sprawę odwołanie może nadto złożyć Minister Sprawiedliwości. W drugiej instancji postępowanie toczy się przed sądem apelacyjnym, który jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania tłumacza.
Spór o procedury sądowe
Reguły postępowania przed Komisją Odpowiedzialności Zawodowej nie budziły poważnych wątpliwości interpretacyjnych. Te pojawiały się jednak, gdy sprawa trafiała do sądu powszechnego jako sądu II instancji. Dotyczyły one procedury, która powinna być zastosowana na etapie odwoławczym. Polegały one na tym, że różne sądy apelacyjne rozpoznawały te sprawy albo w procedurze karnej na podstawie Kodeksu postępowania karnego, albo w procedurze cywilnej, stosując przy tym Kodeks postępowania cywilnego w zakresie w jakim dotyczy on spraw pracowniczych.
Rozpoznając odwołanie od uchwały Komisji Odpowiedzialności Zawodowej Sąd Apelacyjny w Gdańsku postanowił wystąpić do Sądu Najwyższego z pytaniem prawnym, na które odpowiedź usystematyzowałaby tą kwestię. Ostatecznie sprawa trafiła do składu siedmiu sędziów tego Sądu w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, który uchwałą z 9 grudnia 2020 roku o sygn. akt III PZP 2/20 przesądził, że sprawy z zakresu odpowiedzialności zawodowej tłumaczy przysięgłych podlegają rozpoznaniu przez wydział karny sądu apelacyjnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tłumacza przysięgłego, przy zastosowaniu przepisów Kodeksu postępowania karnego. Dotychczas nie sporządzono jeszcze uzasadnienia tego stanowiska.
Orzeczenie Sądu Najwyższego
Orzeczenie Sądu Najwyższego ostatecznie rozwiewa wszelkie wątpliwości co do zasad i zakresu stosowania przepisów w sprawach dyscyplinarnych tłumaczy przysięgłych. W postępowaniu pierwszoinstancyjnym, które odbywa się przed Komisją Odpowiedzialności Zawodowej stosuje się regulacje ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, a w sprawach tam nieuregulowanych normy Kodeksu postępowania karnego. Z kolei w postępowaniu odwoławczym przed sądem apelacyjnym zastosowanie znajdzie procedura karna. Wobec poglądu SN brak jest jakiejkolwiek możliwości rozpatrywania tego rodzaju spraw w postępowaniu cywilnym.