Tłumaczenia niemieckich nazw medycznych

Niemieckie nazwy medyczne – problematyczne czy pokrewne?

Niemcy to kraj ciągle przodujący w rozwoju medycyny oraz świadczeń dla pacjentów, a zwłaszcza opieki nad ludźmi w podeszłym wieku. To właśnie tam posiadają najbardziej zaawansowany i najlepszy system opieki zdrowotnej na całym świecie. Swoje usługi proponują nie tylko obywatelom Niemiec, ale także poza swoimi granicami. Zresztą wszystkie kraje chętnie korzystają z doświadczeń oraz oferty medycznej Niemiec. Medycyna w tym kraju to przede wszystkim połączenie wiedzy, badań i doskonałej, niezwykle rozwiniętej infrastruktury klinicznej, ich doskonałej współpracy, zarówno w korzystaniu z metod konwencjonalnych, jak i niekonwencjonalnych. Dzięki temu Niemcy słynął z holistycznej opieki nad pacjentami praktycznie w każdej dziedzinie medycyny.

Czy po tylu latach współpracy z niemieckimi specjalistami, tłumacze mają jeszcze jakieś problemy z przekładami medycznymi? Odpowiedź wydaje się być oczywista – ponieważ każdy język żyje i rozwija się, tych utrudnień nie da się uniknąć.

Czym jest nazwa medyczna?

Pozornie prosta sprawa a jednak nadal powoduje wiele problemów. O czym mowa? O nazwach medycznych. Charakteryzują się one ściśle określonym znaczeniem i ustabilizowaną strukturą formalną. To przede wszystkim tymi wyznacznikami musi kierować się tłumacz. Proces przekładu polega więc na zidentyfikowaniu składników, z których składa się nazwa, ustaleniu ich funkcji, a dopiero w kolejnym etapie na przyporządkowaniu im odpowiedników w drugim języku i dostosowaniu ich do obowiązujących w nim norm. Rozłożenie nazwy na poszczególne komponenty jest pomocne zwłaszcza w przypadku tłumacza, który nie jest lekarzem. Zresztą nawet w sytuacji, w której specjalista jest po studiach medycznych, trzeba wziąć pod uwagę, że zwykle lekarze posługują się dwujęzyczną terminologią polską i łacińską, a nie niemiecką. Oczywiście, problem ten nie dotyczy nazw prostych, które zwykle wystarczy sprawdzić w odpowiednim słowniku.

Różnice między polskim i niemieckim nazewnictwem

Aby pokazać, z jakim problemem musi zmierzyć się tłumacz w stosunku do struktury, przywołamy następujące przykłady:

wzdęcie żołądka
zatrucie gazem

W powyższych nazwach mamy do czynienia ze związkiem rządu. Z jego pomocą określiliśmy więc funkcję poszczególnych komponentów. Jednak w pierwszym przykładzie człon określający występuje w dopełniaczu, a w drugim w narzędniku. Trzeba pamiętać, że w języku niemieckim narzędnik nie występuje. W takich przypadkach tłumaczenia zwrotów medycznych będą wyglądały zupełnie inaczej:

wzdęcie żołądka – Aufblähung des Magens
zatrucie gazem – Gasvergiftung

Podobnie wyglądające w języku polskim struktury, nabierają zupełnie innego odzwierciedlenia po przetłumaczeniu na język niemiecki. Mało tego w języku niemieckim bardzo duże znaczenie ma kolejność użytych komponentów, czego nie obserwujemy w języku polskim:

Blutspender – krwiodawca
Spenderblut – krew dawcy

Ten na pozór drobny niuans może wprowadzić wiele zamieszania w przekładzie, łącznie z błędnym odczytem przez lekarza, do którego trafia tłumaczenie. Na poprawne przetłumaczenie mają więc wpływ następujące czynniki:

• swoboda wyboru struktury, która czasem pozwala na skalkowanie nazwy,
• wiedza o dominującym typie nazewnictwa,
• kategoria składników nazwy,
• wiedza o ograniczeniach nominacyjnych.

Jak wiele swobody przy wyborze ekwiwalentu ma tłumacz?

Swoboda wyboru struktury dotyczy możliwości, jakie daje język, na który przekładamy. Czasami terminy medyczne mają tak globalny zasięg, że pozwalają na zastosowanie kalki. W przypadku dominującego typu nominalnego w języku niemieckim zdecydowanie przeważają złożenia, które w języku polskim są raczej rzadkością. Jak duże znaczenie w dobieraniu nazwy mają funkcje poszczególnych składników, pokazuje przykład pierwszy, a to wszystko zmierzyć się musi z wiedzą o ograniczeniach w tworzeniu nazw, jakie obowiązują w danym języku. Dlatego właśnie tak trudno przetłumaczyć jest medyczne nazwy występujące w języku niemieckim, a tłumacz nie może sobie pozwolić na błędy wynikłe z niewiedzy lub po prostu z niedokładnej analizy komponentów nazwy. Jeśli chcesz mieć pewność, że dla każdego określenia medycznego tłumacz znajdzie najlepszy ekwiwalent w danym języku, zleć przekład Twojego tekstu właśnie Nam.