Język rosyjski

Język rosyjski a język polskiJest to jeden z najbardziej popularnych języków na świecie. Według różnych źródeł, może się nim posługiwać nawet 250-300 mln ludzi. Jest językiem oficjalnym w Rosji, Kirgistanie i na Białorusi. Dodatkowo posługują się nim również mieszkańcy Kazachstanu, Ukrainy, Łotwy, Uzbekistanu, Mołdawii, Estonii, Litwy, Azerbejdżanu, Armenii, Turkmenistanu oraz Tadżykistanu. Ze względu na emigrację, język rosyjski ­– pomimo tego,  że nie ma statusu języka oficjalnego – jest popularny również w Stanach Zjednoczonych, Izraelu, Brazylii, Kanadzie, Niemczech, Grecji, Australii, Rumunii, Finlandii i Polsce. W naszym kraju jest on nadal uważany za jeden z przodujących języków obcych.

Na popularyzację języka rosyjskiego miała wpływ nie tylko wielkość kraju oraz liczba jego mieszkańców, ale przede wszystkim polityka. Obowiązek uczenia się tego języka został narzucony wszystkim krajom należącym do tzw. Układu Warszawskiego. Był to sojusz polityczno-wojskowy zawarty 14 maja 1955 roku w Warszawie. Obejmował on swoim zasięgiem wszystkie państwa bloku wschodniego, czyli: Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Ludową Republikę Albanii, Ludową Republikę Bułgarii, Czechosłowacką Republikę Socjalistyczną, Niemiecką Republikę Demokratyczną, Polską Rzeczpospolitą Ludową, Rumuńską Republikę Ludową oraz Węgierską Republikę Ludową. Dopiero w połowie lat 90-tych język rosyjski w tych krajach został wyparty przez język angielski.

Język polski

W porównaniu do języka rosyjskiego język polski wypada dużo słabiej. Posługuje się nim jedynie 44 mln ludzi na całym świecie. Jest językiem urzędowym w Polsce, a poza jej granicami posługuje się nim tylko tzw. Polonia, czyli emigranci. W takiej sytuacji wpływ języka rosyjskiego na polski wydaje się jak najbardziej uzasadniony. W końcu to zwykle mowa bardziej ekspansywna kształtuje otaczające ją języki. Jednak spoglądając w głąb historii, okazuje się, że polski miał bardzo duże znaczenie w formowaniu się rosyjskiego.

Język polski językiem międzynarodowym

W XVII wieku państwo Polskie zajmowało ogromne terytorium. Jednocześnie było to wielkie mocarstwo i jedno z największych państw ówczesnej Europy. Język polski stał się językiem urzędowym Wielkiego Księstwa Litewskiego, a także szlachta niemiecka zamieszkująca Inflanty Polskie coraz chętniej się go uczyła. Popularny był również w Hospodarstwie Mołdawskim oraz na Wołoszczyźnie. W wyniku silnej ekspansji już w pod koniec XVI wieku była to oficjalna mowa na dworze rosyjskim. Jej znajomość świadczyła o dobrym wykształceniu. Ponieważ Polska leżała na głównych szlakach handlowych, językiem polskim posługiwali się także kupcy niemieccy i czescy. Nawet pisma Chanatu Krymskiego były pisane po polsku.

Bardzo często przekładano literaturę rosyjską na język polski, chcąc uczynić go językiem literatury i ludzi oświeconych. W tym okresie do języka rosyjskiego wpłynęło nie tylko słownictwo związane z kulturą, ale również z handlem, obyczajami czy też polityką. Zresztą wpływy polskie zauważalne są nie tylko w języku rosyjskim, ale również w ukraińskim, białoruskim, czeskim, rumuńskim, węgierskim, hebrajskim czy nawet jidysz.

Granica wzajemnych zapożyczeń jest tak cienka, że trudno dokładnie określić, które słowo jest polonizmem, a które nie. Najbardziej popularne zapożyczenia to: chłopiec, bydło, atrament, ślepy, najazd czy też droga jest zamknięta.

Od zaborów do współczesności

W okresie upadku polskiej potęgi, zaczęło spadać zainteresowanie językiem polskim. Każdy z zaborców narzucał własny język i tak również stało się w zaborze rosyjskim. Nawet po wyzwoleniu się spod zaborów, rosyjski tak silnie oddziaływał w Europie, że jeszcze przez wiele lat uczono się go w Polsce. W okresie wojennym do naszego słownictwa weszły wyrazy takie jak: łagry, kołchoz, sowieci. Dodatkowo rozwój astronautyki w krajach ZSRR spowodował, że praktycznie całe słownictwo z tej dziedziny przeniesione zostało na grunt języka polskiego.

Współcześnie najbardziej popularnymi zapożyczeniami są: chałtura, barachło, miałki, ustrojstwo, póki co. Do języka polskiego weszły też kalki leksykalne i frazeologiczne, nie zawsze używane zgodnie z zasadami poprawnej polszczyzny: czajka zamiast mewa, naliczyć, wyszkolić, zagłuszka, łódź podwodna zamiast okręt podwodny, pod rząd zamiast z rzędu, zdjąć ze stanowiska, w try miga, okazać pomoc, z wielkiej litery zamiast wielką literą, 21 marzec zamiast marca, dzień dzisiejszy.

Język polski i rosyjski przez całe stulecia wzajemnie się kształtowały. Zmieniał się jedynie zakres wpływu i siła wzajemnego oddziaływania. Także mowy te cały czas żyły we ścisłej korelacji, związanej nie tylko z bliskim położeniem obydwu państw, ale przede wszystkim prowadzoną przez nie polityką.