Wszystko co powinniśmy wiedzieć o korekcie i redakcji tłumaczeń

Już w szkole na lekcjach języka polskiego uczono nas, że w każdym tekście literackim istnieje nierozerwalny związek między treścią a formą. Ta zasada jest równie ważna w każdym rodzaju tekstu, który podlega tłumaczeniu. Bo cóż z tego, że poziom językowy i merytoryczny przekładu będzie naprawdę wysoki, jeśli wystąpią w nim literówki, a strona estetyczna będzie pozostawiać wiele do życzenia. Dlatego tak ważnym etapem podczas procesu tłumaczenia jest korekta i redakcja tekstu.

Zasada pierwszego wrażenia

Nie trzeba nikogo przekonywać, że każdy tekst, szczególnie ten przeznaczony do publikacji, musi być przejrzysty, schludny i odznaczać się poprawnością językową. Nawet najbardziej wartościowych merytorycznie danych nie da się odczytać, jeśli będą się one zamazywać przed oczami czytającego. Złe formatowanie, brak akapitów, literówki, błędy składniowe, frazeologiczne czy nieadekwatne dopasowanie stylu  po prostu odpycha każdego czytelnika. Poprzez niechlujność tekstu odbiorca wyrabia sobie często opinię na temat danej firmy i osoby. Uzasadnione jest bowiem wtedy jego myślenie – skoro strona internetowa danej firmy czy publikacja tej osoby wygląda tak niechlujnie, to jaką mam gwarancję, że dana  usługa czy treść, którą mi się oferuje, będą akurat dobrej jakości? Istotnie tak jest – czytelnik kieruje się przede wszystkim zasadą pierwszego wrażenia. Czasami wystarczy jeden rzut oka by zrazić się lub przekonać do danej marki czy osoby. Dlatego tak ważne jest publikowanie tekstów, które będą nie tylko poprawne językowo i merytorycznie, ale także atrakcyjne wizualnie. Pierwsze wrażenie ma się tylko jedno i każdy, kto zamierza cokolwiek publikować, drukować lub umieszczać na swojej stronie internetowej musi o tym pamiętać.

Sadowa czy Sądowa?

Błędy językowe świadczą nie tylko o braku profesjonalizmu, ale mogą także wprowadzać w błąd każdego odbiorcę. Sam prof. Bralczyk, znany językoznawca, przyglądając się współczesnym błędom językowym popełnianym przez Polaków, przytacza humorystyczny przykład różnicy między wyrażeniem „robić komuś łaskę” a „robić komuś laskę”, wynikającej z nieużywania polskich znaków. W czasach, gdy masowo posługujemy się skrótowcami, a podczas komunikacji za pośrednictwem SMS-ów czy e-maili nagminnie nie zwracamy uwagi na poprawność językową, o takie wpadki nietrudno. Jest różnica, gdy w bibliotece chcemy znaleźć pozycję: „Historia polskiego sądownictwa” czy „Historia polskiego sadownictwa”. Wydawać by się mogło, że to tylko jeden znak, ale jakże ważny – zmienia bowiem sens całej wypowiedzi. Zgodzi się z tym każdy mieszkaniec ulicy Sądowej, do którego nie trafiła przesyłka pocztowa, gdyż znalazła się ona na ulicy Sadowej. Takie przeoczenia coraz częściej się pojawiają wskutek szybkości przekazu i ewolucji językowej. Czasami nie zdajemy sobie sprawy, że język którym się posługujemy na co dzień, zawiera mnóstwo błędów. Do użycia przechodzą frazy typu „pisze” zamiast „jest napisane” czy błędy w zakresie używania form deklinacyjnych zaimka, na przykład: „tą książkę” zamiast „tę książkę”. Częste są też pleonazmy, czyli używanie obok siebie wyrażeń synonimicznych: „fakt autentyczny” zamiast „fakt” czy „akwen wodny” zamiast po prostu „akwen”. W prasie raz po raz  pojawiają się również błędy frazeologiczne polegające na pomieszaniu utartych związków frazeologicznych: „odniósł porażkę” zamiast „poniósł porażkę” lub „odniósł zwycięstwo” czy „snuć pespektywy” zamiast „mieć perspektywy” lub „snuć plany”. Aby uniknąć wszelkiego typu błędów i uzyskać spójność wewnętrzną tekstu warto dokonać korekty i redakcji tekstu każdego tłumaczenia.

Korekta językowa

Dotyczy ona przede wszystkim tekstów przeznaczonych do publikacji. Jest to ostateczne czytanie, podczas którego specjalista weryfikuje czy tekst jest gotowy do upublicznienia bądź druku. Korekty tekstów przetłumaczonych na język obcy dokonuje drugi tłumacz, który może dostrzec subtelne różnice między oryginałem a tłumaczeniem. Korektor sprawdza pisownię i poprawność gramatyczną, a także ujednolica terminologię i styl w obrębie danego tekstu, szczególnie wtedy gdy tłumaczyło go kilka osób. Nadanie ostatecznego szlifu tekstu jest bardzo ważne. W przypadku tekstów tłumaczonych na język polski, korekty dokonują wykształceni poloniści – są oni w stanie wychwycić wszelkie potknięcia językowe, błędy stylistyczne, ortograficzne i interpunkcyjne. Kluczem do poprawności tekstu jest to, by jej ostateczną wersję przejrzeli profesjonaliści, którzy wyłapią błędy, o których istnieniu nie mamy pojęcia.

Redakcja tłumaczeń

Redakcja tłumaczeń to analiza tekstu docelowego (bez porównywania go z tekstem źródłowym) pod względem jego stosowności i poprawności. Redaktor posiada specjalistyczną wiedzę i umie dopasować tekst do wskazanych odbiorców, założonych celów, konwencji i wymogów stylistycznych podyktowanych tekstom każdego typu. Inaczej bowiem ma wyglądać ostateczna wersja przemówienia, tekstów zamieszczanych na stronach internetowych, materiałów marketingowych czy ofert handlowych. Tutaj ważna jest nie tylko treść, ale również warstwa estetyczna tekstu. W razie jakichkolwiek usterek, redaktor podejmuje działania korygujące, uważając na to by nie zaburzyć w tekście wartości merytorycznej – zasadniczy sens tekstu zostaje taki sam jak wcześniej.

Przypis przypisowi nie równy

Redaktor nierzadko musi dostosować tekst do wymogów czasopisma, w którym ma zostać opublikowany. Każde branżowe wydawnictwo posiada odpowiednie wytyczne redaktorskie i edytorskie, które muszą spełniać wszyscy ci, którzy chcą w nim publikować. Redaktor musi więc często sformatować tekst: zastosować odpowiedni zapis dat, cyfr, cytatów oraz indeksów. Musi również poradzić sobie z oznaczeniem wcięć akapitowych, wyznaczeniem kroju, wielkości czcionki, interlinii, a także numerów stron czy odpowiedniej wielkości kolumn i marginesów. Redaktor odpowiada  także za rozmieszczenie rysunków, tabel, tytułów, grafik. Wymaga się również od niego dostosowania przypisów (w przypadku publikacji artykułów naukowych), a tych jest sporo, chociażby wymienić przypis źródłowy zwykły i źródłowy rozszerzony, odsyłający, polemiczny, dygresyjny czy słownikowy. Cytować można również w systemie klasycznym (oksfordzkim), harwardzkim bądź vancouverskim, co wymaga również odpowiedniego sposobu tworzenia bibliografii. Właściwa metoda cytowania  jest bardzo ważna, gdyż nie tylko pozwala zachować porządek w tekście, ale świadczy też o szacunku autora do innych, którzy publikowali przed nim.

Aby tekst zapadał w pamięć

W ramach redakcji trzeba uporządkować wszystkie składniki tekstu i nadać im wewnętrzną, logiczną spójność. Jedno zdanie, poza kontekstem, może być zrozumiałe, ale gdy zestawimy je wraz z innymi, okazuje się, że już niekoniecznie. Czasami konieczne jest poprawienie całych zdań, bądź uporządkowanie akapitów, tak by powstał spójny i zwarty tekst. Redaktor musi dostosować również styl wypowiedzi i trzymać się go konsekwentnie w całej publikacji. Finalny efekt musi być po prostu bezbłędny i czytelny – usterki gramatyczne, ortograficzne, stylistyczne czy interpunkcyjne nie mają prawa zostać w tekście przeznaczonym do publikacji. Czasami w procesie tłumaczenia mogą pojawić się drobne błędy rzeczowe – zmiany dat wydarzeń historycznych, imion i nazwisk znanych postaci, nazw geograficznych. Redaktor musi odznaczać się szeroką wiedzą ogólną, która pozwoli mu wychwycić tego typu nieścisłości, które fatalnie wpłynęłyby na odbiór tekstu.

W przypadku treści  typowo marketingowych, praca redaktora jest również niezbędna, by tekst po prostu dobrze się czytał, zapadał w pamięć i przykuwał uwagę odbiorcy.   Perswazyjność i lekkość wypowiedzi sprawia, że łatwiej się on identyfikuje z danymi opisami produktów i usług, a wtedy już prosta droga by czytelnik stał się klientem.

Wiedząc już, dlaczego tak istotne jest zaangażowanie korektora i redaktora do tłumaczonych tekstów, po prostu poleć swoje teksty profesjonalistom, którzy wiedzą nie tylko jak pisać poprawnie, ale są w stanie tak dopracować tekst, że jego treść i forma będzie wzorem dla innych.

Usługi w zakresie redakcji, korekty i adiustacji tłumaczeń

Zamów wycenę