Język holenderski (niderlandzki) należy do zachodniej grupy języków niemieckich. Jest językiem ojczystym dla prawie 22 milionów ludzi, z których połowa zamieszkuje Holandię. Używa się go także w Belgii (*belgijska odmiana standardowego języka niderlandzkiego – język flamandzki) i w Surinamie. Holenderski ma wiele wspólnego z innymi językami ze swojej rodziny (do której należy także angielski i niemiecki).
Historia języka holenderskiego zaczyna się w przybliżeniu w latach 450-500 naszej ery, kiedy to język frankijski, jeden z języków zachodnich plemion niemieckich, zaczął ulegać podziałom. Zmiany fonetyczne, które miały miejsce w tamtym czasie nieznacznie wpłynęły na język niderlandzki. Z tego powodu nazywa się go czasami ogniwem pomiędzy angielskim i niemieckim. W średniowieczu rozpoczął się proces standaryzacji języka, na co wpływ miał przede wszystkim burgundzki Trybunał Książęcy w Dijon (a od 1477 roku w Brukseli). Rozwój niderlandzkiego przybrał na sile w XVI wieku, kiedy to miejski dialekt z Anvers zaczął stanowić jego podstawę. Kolejnym ważnym krokiem dla ujednolicenia języka było przetłumaczenie Biblii na język holenderski w roku 1637 (Statenvertaling lub „tłumaczenie państwowe”).
Ciekawe fakty o języku holenderskim (niderlandzkim):
- Język niderlandzki jest zwykle nazywany holenderskim (rzadziej flamandzkim). W rzeczywistości język holenderski i flamandzki to odmiany niderlandzkiego. Na wschodzie Holandii używany jest holenderski, w Belgii natomiast flamandzki.
- Język niderlandzki jest oficjalnym językiem Surinamu, państwa znajdującego się w Ameryce Południowej, graniczącego od zachodu z Gujaną, od południa z Brazylią i od wschodu z Gujaną Francuską. Surinam uzyskał niepodległość od Holandii 25 listopada 1975 roku.
- Holenderski stał się podstawą języków kreolskich (djavindo i petdjo) oraz języka afrikaans. Pojawiły się one w epoce europejskiej kolonizacji Afryki. Znaczna liczba zapożyczeń z holenderskiego (ponad 20% słownictwa) charakteryzuje też język indonezyjski. Aż do dzisiaj wiele przepisów prawa Indonezji i Malezji nie zostało jeszcze przetłumaczonych z holenderskiego.
- Odmiana niderlandzkiego używana we Flandrii nosi nazwę języka flamandzkiego. Czasami nazywa się tak również holenderski dialekt, powszechny w Belgii. 59% populacji belgijskiej mówi po flamandzku, a tylko 40% po francusku. W momencie założenia Królestwa Belgii w 1830 roku, prawie cała jego ludność posługiwała się holenderskim. W trakcie romanizacji Brukseli, układ ten został zachwiany na korzyść języka francuskiego. Głównym powodem tego zjawiska był prestiż jaki nadawano francuskiemu, w odróżnieniu do holenderskiego. Także bliskie położenie Francji i związane z tym perspektywy nie były bez znaczenia. Obecnie tylko 16% mieszkańców dużych belgijskich miast mówi po holendersku.
- Etymologia słowa „niderlandzki” odwołuje się do duńskiego wyrazu „neder”, który ma te same korzenie co angielski „nether”, a po holendersku oznacza „dolne ziemie”
- Najbardziej skomplikowanym dźwiękiem w holenderskiej fonetyce jest „g”, który wymawia się jak „khgkh”. Popularny w Holandii żart mówi, iż podczas II Wojny Światowej niemieccy szpiedzy rozpoznawani byli w już w momencie przywitania („Dzień dobry” to „Goeie morgen”)
- Pracę nad pierwszym niderlandzkim słownikiem rozpoczęto w XIX wieku, a zakończono dopiero w 1998 roku. Jest on uważany za największy słownik tego typu na świecie. Składa się z 40 tomów, które zawierają 44 tysięcy stron. Każda z nich zapisana jest w całości, drobnym drukiem i z podziałem na dwie kolumny.