Język holenderski czy niderlandzki?

Bardzo często dla określenia języka Holandii lub Królestwa Zjednoczonych Niderlandów stosuje się wymiennie nazwy holenderski lub niderlandzki. Nie wszyscy mają jednak świadomość różnic pomiędzy tymi słowami. Każde z nich ma bowiem określoną definicję i stosowanie ich w tym samym znaczeniu jest po prostu błędem.

Język niderlandzki

Język niderlandzki należy do grupy języków germańskich, podobnie jak angielski czy duński, z którymi jest spokrewniony. Wyodrębnił się około 700 roku i kształtował się przez cały okres średniowiecza. Obecnie najbardziej popularny jest na zachodzie Europy. Jest oficjalnym językiem urzędowym w Holandii i Belgii. Oprócz tego posługują się nim mieszkańcy w północno-wschodniej Francji oraz Niemiec, Surinamie, Arubie i dawnych Antylach Holenderskich. Było to autonomiczne terytorium w Małych Antylach w Ameryce Środkowej w latach 1848-2010. Obejmowało one 5 wysp na Morzu Karaibskim: Curaçao, Bonaire, Saba, Sint Eustatius i Sint Maarten. Pomimo likwidacji terytorium, język niderlandzki utrzymał się jako urzędowy. Oprócz tego spokrewniony jest on również z językiem afrikaans (język urzędowy w Republice Południowej Afryki) i fryzyjskim (język Fryzów – mieszkańców prowincji Fryzja w Holandii, Dolnej Saksonii, Szlezwik-Holsztyn oraz Wysp Fryzyjskich).

Język holenderski, flamandzki czy dialekt holenderski

W Polsce przez wiele wieków w stosunku do języka używanego w Holandii i Belgii używano określenia holenderski. Po podpisaniu tzw. unii językowej Nederlandse Taalunie w roku 1980, pomiędzy tymi państwami, w naszym kraju wprowadzono nazwę język niderlandzki. Było to porozumienie dotyczące wspólnego języka urzędowego. Wcześniej język ten w Holandii nazywano holenderskim, a w Belgii flamandzkim. Po podpisaniu unii, język ten zyskał nazwę niderlandzkiego. Oczywiście, różnią się one pomiędzy sobą fonetyką, morfologią, składnią i słownictwem. Jednak oficjalnie Krajowa Rada Języka Polskiego uznała, że w Polsce na określenie języka tamtych regionów używa się nazwy niderlandzki. Nazwę holenderski zaleca jednak Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych, a także wydawnictwo PWN, które obok tej nazwy stosuje również w swoich publikacjach określenie flamandzki.

Po standaryzacji nazwy języka niderlandzkiego, w użyciu nadal pozostały holenderski oraz flamandzki, jednak nabrały one nowego znaczenia. Obecnie zamiast słowa język w odniesieniu do holenderskiego, stosuje się określenie dialekt. Jest to więc regionalna odmiana języka niderlandzkiego. W przypadku dialektu holenderskiego dotyczy on odmiany używanej w prowincjach Holandia Północna i Holandia Południowa.

Pierwsza prowincja leży w północno-zachodniej części Holandii i obejmuje prawie 3 mln mieszkańców. Stolicą obszaru jest Haarlem, natomiast jej najbardziej znanym miastem – Amsterdam. Natomiast Holandia Południowa ciągnie się wzdłuż wybrzeża Morza Północnego. Jej stolicą jest Haga, a największym miastem Rotterdam. To teren, który charakteryzuje się największym zagęszczeniem w całej Holandii: na obszarze zaledwie 3403 km² mieszka ponad 3,5 mln mieszkańców.

Utrzymała się jednak nazwa język flamandzki. Oznacza ona grupę dialektów języka niderlandzkiego, używanych przez mieszkańców Belgii, zwłaszcza północnej prowincji – Flandrii. Błędne określenie języka całej Belgii wzięło się więc od nazwy Flamandów – grupy etnicznej posługującej się zespołem dialektów flamandzkich. Jednak ze względu na dużą popularność flamandzkiego, w Belgii została uznana odmiana języka standardowego, zwana tussentaal („międzymowa”) lub schoon Vlaams („piękny flamandzki”).

Podsumowanie

Po podpisaniu porozumienia w sprawie standaryzacji nazwy języka urzędowego w krajach Królestwa Zjednoczonych Niderlandów, jedyną poprawną nazwą jest język niderlandzki. Stosowane wymiennie z nim określenia, flamandzki a zwłaszcza holenderski, są błędne. Obecnie nazwa holenderski może odnosić się tylko do Holandii, jednak bardziej poprawne jest używanie w tym przypadku określenia dialekt a nie język. To jeszcze bardziej zawęża jego znaczenie. W przypadku nazwy flamandzki można stosować wyraz język, ale trzeba pamiętać, że dotyczy on całego zespołu dialektów mieszkańców Flandrii, a nie języka, który posługują się wszyscy Belgowie.