Tłumaczenia wietnamski

Wietnamski to starożytny język, który stanowi jeden z najlepszych przykładów współczesnej ewolucji języków.
Wietnamski należy do grona najważniejszych i najczęściej używanych języków świata, posiada 75 milionów rodzimych użytkowników w Wietnamie i poza jego granicami. Jest bez wątpienia największym i najistotniejszym spośród języków euroazjatyckich, jego historia i kultura sięga wystarczająco daleko, aby pokazać nam jak języki ewoluują i zmieniają się na przestrzeni wieków. Oczywiście, nie jest on jedyny w tej kategorii, wiele języków oferuje nam tę możliwość, jednak wietnamski wciąż jest językiem żywym i dynamicznym. Daje to lingwistom i przekładoznawcom możliwość obserwowania na bieżąco jak zmienia się jeden z najważniejszych języków światowych.

Kultura Wietnamu jest niezwykle stara i mimo wielu konfliktów pozostała żywa, dynamiczna i intrygująca. Stała się znana na całym świecie poprzez swój język, jedzenie i sztukę, jednak cechą najbardziej charakterystyczną dla Wietnamu jest podatność na zmiany. Wietnamski to jeden z najbardziej elastycznych języków świata, który czerpie pełnymi garściami z języków i kultur, z którymi się styka.
Tak jak to działo się z innymi społeczeństwami które przez tysiące lat sąsiadowały z Chinami, wietnamski również wiele zasięgnął ze skarbca ich słownika. Wietnamczycy bardzo długo używali chińskiego alfabetu do zapisu języka (współcześnie używa się zmodyfikowanej wersji alfabetu łacińskiego). Językoznawcy szacują, że około 60% jego słownictwa jest w jakiś sposób związane z językiem chińskim, szczególnie jeśli chodzi o słownictwo naukowe i techniczne. Ponieważ w wietnamskim znaczenie słowa opiera się na zmianach tonalnych, najłatwiejszym testem pochodzenia jest zmiana tonu wyrazu. Jeśli znaczenie się zmieni, jest on rdzennie wietnamski, jeśli nie, bardzo prawdopodobne jest, że jest on pochodzenia chińskiego. Wietnamski wiele pożyczał także z francuskiego, z którym zetknął się w trakcie rządów Francuzów w XIX i XX wieku. Taka ilość zapożyczeń z innych kultur czyni tłumaczenie wietnamskiego prawdziwym wyzwaniem!

Obecnie wietnamski pozostaje ciekawym przypadkiem dla badaczy ewolucji języka. Po długich okresach separacji i indywidualnego rozwoju, północny i południowy wietnamski wykształciły charakterystyczne cechy, które uczyniły je dwoma osobnymi dialektami tego samego języka. W ciągu ostatniego półwiecza te dwa dialekty stawały się coraz bardziej zbliżone i być może ostatecznie utworzą znów zunifikowany język wietnamski (jednak mimo ewolucji w skali makro, lokalne dialekty pozostają od siebie odrębne).
Ze swoją ogromną ilością zapożyczeń i ogromną aktywnością języka, wietnamski oferuje nam niesamowitą możliwość obserwacji na własne oczy zmian i rozwoju żywego języka.

Ogólny zarys języka wietnamskiego, jednego z najpopularniejszych języków świata, tonalnego systemu mowy owianego tajemnicą.
Jedyna siostra
Wietnamski posiada jeden język siostrzany – Muong, którym posługują się ludy północnych wyżyn samego Wietnamu. Oba są do siebie skrajnie podobne i oczywistym jest, że powstały z podziału jakiejś wcześniejszej formy języka. Mimo że nie jest powiązany z chińskim, wietnamski przez wieki pozostawał pod ogromnym chińskim wpływem, ze względu na polityczną i kulturową wagę swego ogromnego i niezmiernie wpływowego sąsiada. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że pierwsze pismo wietnamskie korzystało z chińskich znaków. Oznacza to, że chińska kultura miała kolosalny wpływ nie tylko na język, ale i na sam Wietnam.
Pomimo tego wpływu, współczesny wietnamski nie jest zapisywany za pomocą chińskich znaków. Używa się raczej rozwiniętej formy alfabetu łacińskiego, korzystając z licznych znaków diakrytycznych aby zaznaczyć znaczenie i ton. Ma to swoje korzenie w XVI wieku, kiedy portugalscy misjonarze zaczęli zapisywać lokalny język korzystając ze wspomnianego poszerzonego alfabetu – swego własnego wynalazku. W miarę poszerzania się ich wpływów, system ten upowszechnił się i jest obecnie używany do zapisu współczesnego wietnamskiego.
Nie był to jednakże szybki proces – przez wieki staromodny chiński sposób pisma wiązał się z pewnym prestiżem. Egzaminy krajowe były przeprowadzane w starym systemie pisma; poprzez jego używanie można było dowieść swojego wykształcenia i przynależności do wyższej klasy społeczeństwa.
Tony
Wietnamski jest zaliczany do języków tonalnych. Pierwotnie istniało sześć tonów używanych w języku, obecnie w południowej części kraju, gdzie dwa tony scaliły się w jeden, przetrwało jedynie pięć. W językach tonalnych znaczenie słów zmienia się w zależności od tonacji i wymowy dźwięku. Cechy te zawarte są w piśmie za pomocą znaków diakrytycznych, co może onieśmielić początkujących uczniów tego języka, ale czyni go wyjątkowo łatwym do czytania, ponieważ wszystkie istotne informacje są zaznaczone na kartce.
Istnieje wiele dialektów wietnamskiego, ale użytkownicy niemal wszystkich są w stanie zrozumieć siebie nawzajem, gdyż stanowią one tylko regionalne odmiany wymowy słów i tonów. Tym samym ucząc się wietnamskiego, jesteśmy w stanie porozumieć się w tubylcami na terenie całego kraju. Wietnamski to przepiękny język z długą i fascynującą historią. Każdemu, kto jest choćby odrobinę nim zainteresowany, polecam przeczytanie choćby jednej dobrej książki na jego temat.

Wietnamski to język o długiej i skomplikowanej historii, język, który przetrwał dominację dwóch różnych imperiów – chińskiego i francuskiego – jednak utrzymał swoją odrębność.
Starożytny wietnamski
Zasadniczo historię języka wietnamskiego można podzielić na sześć okresów: pre-wietnamski, proto-wietnamski, archaiczny wietnamski, starożytny wietnamski, średni wietnamski oraz współczesny wietnamski. „Starożytny wietnamski” jako numer czwarty na liście jest nieco niepokojący, nieprawdaż? Daje nam to pewne pojęcie o tym, jak długowieczna jest kultura tego kraju. Do tego stopnia długowieczna, że okres pre-wietnamski jest źródłem wielu kontrowersji – lingwiści nie są do końca pewni, jaki był tak naprawdę język-matka wietnamskiego. Prawdę mówiąc, większość prehistorycznych języków istniało tylko w teorii, jednak w niektórych przypadkach eksperci przynajmniej zgadzali się nad słusznością owej teorii. Tutaj podobnej zgody nie ma.
Proto-wietnamski to pierwsza wersja języka, która tak naprawdę może zostać nazwana „wietnamską”. To język poprzedzający kulturową dominację Chin nad Wietnamem, rozwijał się na północy kraju, podczas gdy tamta kultura kwitła na południu.
Chińskie wpływy
Na początku II w. n.e. chińska dynastia Han podbiła Wietnam i rządziła nim aż do XI wieku n.e. Tysiącletnie rządy Chin pozostawiły niezatarty ślad w języku, w miarę upływu lat przyjęło się wiele chińskich słów i zasad gramatycznych. Tak utworzył się język znany dzisiaj jako archaiczny wietnamski. Co ciekawe, chińskie zapożyczenia zostały „zwietnamizowane” żeby lepiej pasować do języka wietnamskiego, w przeciwieństwie do zmian upodobniających wietnamski do chińskiego. Ten zdecydowany opór wobec zmian pozwolił przetrwać wietnamskiemu, mimo wielu prób, które spotykały kraj i ludzi go zamieszkujących.
Wietnam utrzymał niepodległość przez kolejne dziewięć wieków, mimo że często jego sytuacja była niestabilna i nieraz stawał na krawędzi wojny domowej. W tym czasie język ewoluował do starożytnego wietnamskiego, przy okazji przechodząc „podział tonalny” i zwiększając liczbę tonów używanych w mowie z trzech do sześciu. Proces ten zakończył się w XVII wieku, kiedy nowym językiem stał się średni wietnamski.
Francja i średni wietnamski
Kiedy Francja stopniowo podbijała Wietnam w końcówce XIX wieku, powtórzył się proces, który dotknął język wietnamski w kontakcie z chińskim: francuskie słowa zostały zapożyczone, zmienione i „zwietnamizowane”. Dało to początek temu, co nazywamy obecnie średnim wietnamskim, który pozostał w niezmienionym stanie w czasie wojen XX wieku i odbudowy zjednoczonego Wietnamu.