Tłumaczenia przysięgłe (poświadczone, uwierzytelnione)

Tłumacz przysięgły jest zawodem zaufania publicznego. Osoba na tym stanowisku musi biegle posługiwać się co najmniej dwoma językami, ojczystym oraz obcym. Tłumacz przysięgły bierze pełną odpowiedzialność za tłumaczony przez siebie tekst. Oznacza to, że za wszelkie straty, które wynikną z niedokładnego przetłumaczenia dokumentu zostanie pociągnięta osoba tłumacząca. 

Duża odpowiedzialność, która spoczywa na barkach tłumacza przysięgłego powoduje konieczność potwierdzenia swoich umiejętności podczas specjalnego egzaminu przeprowadzanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Jest to więc zawód regulowany.

Kompetencje tłumacza sprawdzane są na podstawie tłumaczeń pisemnych oraz tłumaczeń ze słuchu. Zaliczenie obu powoduje wpisanie osoby na oficjalną listę tłumaczy oraz wydanie indywidualnej pieczęci. 

Tłumacz przysięgły zajmuje się tłumaczeniem dokumentów dla form, osób prywatnych oraz sądów i instytucji administracyjnych. 
Zakres uprawnień tłumacza przysięgłego:

– sporządzanie i poświadczanie tłumaczeń z języka obcego na język polski i odwrotnie, 
– sprawdzanie i poświadczanie tłumaczeń z języka obcego na język polski i odwrotnie,
– sporządzanie poświadczonych odpisów pism w języku obcym oraz sprawdzanie poświadczeń przygotowanych przez inne osoby, 
– dokonywanie tłumaczenia ustnego.

Tłumaczenie uwierzytelnione potocznie zwane przysięgłym jest wymagane kiedy dane pismo ma być dostarczone do państwowych instytucji takich jak sądy i urzędy. Pisma przełożone przez tłumacza przysięgłego są wpisywane do specjalnego dziennika, wraz z opisem dokumentu. Znajduje się w nim między innymi informacja o tłumaczeniu z oryginału bądź kopii oraz opis wszelkich podpisów i pieczątek na dokumencie. 
Do najczęściej tłumaczonych dokumentów należą te potwierdzające stan cywilny, to znaczy akty urodzenia, małżeństwa oraz zgonu, a także dowody osobiste. Często tłumaczy się również testamenty, dowody rejestracyjne, dokumentację medyczną, zaświadczenia o wykształceniu oraz faktury. Wiele instytucji wymaga również tłumaczenia uwierzytelnionego podczas przystępowania do przetargu. 

Stawki urzędowe tłumaczy przysięgłych są określane na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. Nie dotyczą one tłumaczy języka migowego oraz tłumaczeń na podstawie sposobów komunikacji innej niż werbalna. 

Aktualnie obowiązujące taryfikatory:
– wynagrodzenie za stronę tłumaczenia pisemnego,
– wynagrodzenie za wykonanie dodatkowych kopii poświadczonych tłumaczeń,
– wynagrodzenie za godzinę tłumaczenia ustnego,
– wynagrodzenie za tłumaczenie w godzinach nocnych. 

Tłumacz przysięgły jest zobligowany do wykonania tłumaczenia na żądanie  na żądanie sądu, prokuratora, policji oraz organów administracji publicznej. Wykonuje wtedy tłumaczenia poświadczone. W takich przypadkach wynagrodzenie tłumacza jest wypłacane zgodnie z obowiązującym taryfikatorem. 

Wykonywanie tłumaczeń niepoświadczonych zależy od indywidualnych umów z klientem i nie ma określonych wytycznych takiego wynagrodzenia. 

Cena tłumaczenia uwierzytelnionego obejmuje przełożenie tekstu dokumentu, jego dokładny opis oraz wypisanie danych sporządzającego tłumacza.

W skład opisu dokumentu wchodzą między innymi:
– opis pieczęci na dokumencie,
– opis znaków wodnych, 
– informacja o korzystaniu z oryginału lub kopii, 
– cechy papieru.

Należy również pamiętać, że w cenie jest odpowiedzialność tłumacza za sporządzony dokument. Wszelkie straty urzędu lub klienta spowodowane niedokładnym tłumaczeniem podlegają odszkodowaniu. 

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości nic nie stai na przeszkodzie, aby przetłumaczyć tylko część dokumentu. Takie działanie każdorazowo musi być opatrzone adnotacją, że tłumaczeniem objęta jest jedynie część całości z uwzględnieniem, które punkty zostały przełożone. 

Standardowa strona tłumaczenia poświadczonego składa się z 1125 zzs (znaków ze spacjami). Wzorcowa strona zbudowana jest z 25 linii, a każda z nich zawiera 45 znaków. Z powodu dużych trudności w takim rozmieszczeniu znaków w praktyce stosuje się tylko zasady co do ich ilości. 

Pojęć tłumaczenia poświadczonego oraz przysięgłego możemy używać zamiennie. W praktyce oznacza to, że tłumacz ponosi taką sama odpowiedzialność niezależnie od tego, jakiej nazwy aktualnie będzie używać. 

Dokumenty najlepiej jest tłumaczyć z oryginału. Klient zyskuje wtedy pewność, że zostanie on zaakceptowany przez instytucje, do której jest przedkładany. Jeżeli nie ma innej możliwości można również dokonywać tłumaczeń z kopii poświadczonych lub w ostateczności niepoświadczonych. Nie ma wtedy jednak gwarancji, że tłumaczenie zostanie przyjęte. W przypadku dokonywania tłumaczenia z nieoryginalnego dokumentu, do tekstu zostanie załączona informacja o tym fakcie.

Wiele tłumaczy dokonując przekładu prosi o dostarczenie oryginału dokumentu lub możliwość do jego wglądu. Wynika to z kwestii prawnych. Tłumaczenie z kopii dokumentu wymaga sporządzenia stosownej adnotacji, a wartość takiego tłumaczenia może być niższa. 
Powyższy zapis wynika z art. 18 ust. 2 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, który jasno określa obowiązki tłumacza w tej kwestii. Każdy dokument musi posiadać informacje, na podstawie jakiego źródła został sporządzony. 

Każde sporządzone tłumaczenie poświadczone musi zawierać szereg elementów. Składa się na nie opis dokumentu, jego treść, dane tłumacza, numer w repertorium oraz typ dokumentu. Każde tłumaczenie zawiera również indywidualną pieczęć oraz podpis.  

W repetytorium znajdują się między innymi:
– data przyjęcia zlecenia oraz zwrotu dokumentu,
– dane zlecającego
– opis dokumentu, 
– rodzaj wykonanej czynności,
– liczba stron i egzemplarzy, 
– język dokumentu, 
– zakres oraz czas wykonywania tłumaczenia, 
– wysokość wynagrodzenia.

Z uwagi na konieczność łatwego odróżnienia oryginału tłumaczenia od jego kopii, tłumacz powinien używać tuszu w kolorze innym niż czarny. Dozwolone są wszelkie inne kolory. Dokładnie taka sama zasada obowiązuje jeżeli chodzi o kolor pieczęci.

Tłumaczenia poświadczone elektronicznie wykonywane są w przypadku dokumentów w formie elektronicznej. Tłumacz nie musi posiadać wtedy drukowanego dokumentu, a całość potwierdzana jest kwalifikowanym podpisem elektronicznym. 

Tłumaczenie poświadczone dostarczone w formie elektronicznej jest dokumentem zabezpieczonym podpisem kwalifikowanym. Zwykle dołącza się do niego skan dokumentu źródłowego, który ma za zadanie poświadczyć zgodność z oryginałem. Należy mieć na uwadze, że wydrukowany z takiego pliku dokument nie ma mocy prawnej i stanowi odpis.

Pod względem prawnym nie ma żadnych ograniczeń w przedkładaniu tłumaczeń elektronicznych. Niestety praktyka pokazuje, że wiele instytucji nadal ma obiekcje podczas przyjmowania tego typu dokumentów. W przypadku trudności z akceptacją dokumentu prawo stoi po stronie petenta, jednak wiąże się to z opóźnieniami w złożeniu go. Jeżeli czas gra kluczową rolę, najlepiej jest każdorazowo zapytać danego urzędu o możliwość złożenia dokumentu w wersji elektronicznej.

Podpis kwalifikowany ma taka sama moc jak podpis własnoręczny.  Jego uzyskanie wymaga uzyskania certyfikatu. Jego wydawanie jest określone przez rozporządzenie wydane przez Parlament i Radę Unii Europejskiej. Pozwala on na określenie tożsamości podpisującego oraz pozwala na powiązanie danego dokumentu z podpisem. Dzięki temu zyskujemy bezpieczeństwo oraz unikamy możliwości nieautoryzowanych zmian w tekście.

Główne zalety podpisu elektronicznego:
·       wysoki stopień bezpieczeństwa dokumentu podpisanego elektronicznie,
·       szybsze dostarczenie dokumentu,
·       brak konieczności składowania dokumentacji papierowej,
·       możliwość zastosowania go w większości sytuacji,
·       podpis ważny jest w całej Unii Europejskiej.

Podpis kwalifikowany jest użyteczną formą podpisu, która ułatwia codzienne przesyłanie dokumentów i danych. Niektórzy zauważają jednak, że koszty związane z jego utrzymaniem są dość wysokie, a samo jego używanie wymaga dodatkowego oprogramowania, co może sprawiać trudności osobom niezaznajomionym z techniką komputerową.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości nie ma możliwości dokonywania tłumaczeń z jednego języka obcego na inny język obcy. Wynika to z ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, która jasno wskazuje, że w jego kompetencji leży tylko przekładanie dokumentów z języka ojczystego na obcy i odwrotnie.

Jedyną możliwością przetłumaczenia dokumentów z języka obcego na język obcy jest więc tłumaczenie dwuetapowe. Tłumacz najpierw dokonuje tłumaczenia na polski, a dopiero później na język obcy. Oczywiście wiąże się to z dodatkowymi kosztami.